Алматы қаласының Қоғамдық кеңесі 14.12. 2022 жылы денсаулық сақтау, білім беру және жұмыспен қамту жөніндегі №5 Комиссия «Психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялар мен психологиялық-педагогикалық түзету кабинеттерінің қызметі» тақырыбында кеңейтілген отырыс өткізді.
Отырысқа: Алматы қ. ҚК төрайымы А. О. Көбеева, №5 Комиссия төрайымы Ж. К. Қасымжанова, ҚК мүшелері, сарапшылары, Алматы қ. әкімінің орынбасары А. Б. Нүсіпова, білім Басқармасы, Департамент басшылары, №6, 9 оқушылар үйі директорлары, оқушылар сарайы директорының орынбасары, ЦПЗ директоры, сондай-ақ қоғамдық ұйымдардың өкілдері қатысты.
Модератор- Алматы қ. ҚК мүшесі Рафаэль Руфикович Гасанов.
Алматы қаласы әкімдігінің 2021 жылғы 12 ақпандағы № 1/105 қаулысына сәйкес Алматы қаласы білім басқармасының «Мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған Алматы қалалық оңалту орталығы» КММ «Психологиялық-медициналық-педагогикалық консультация» сегіз КММ және «Психологиялық-педагогикалық түзету кабинеті» тоғыз КММ (бұдан әрі-ППТК) с-ға бөлу жолымен қайта ұйымдастырылды заңды тұлғаның мәртебесі.
Қазіргі уақытта Алматы қаласында 8 ПМПК және 9 ППТК жұмыс істейді, олар материалдық-техникалық базасы және мамандар штаты бар дербес заңды тұлғалар болып табылады.
2021 жылы психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияларда 13 745 бала зерттеліп, білім беру қызметтерін алуға жіберілді.
Ағымдағы жылдың он бір айында 9 500 бала тексерілді.
ПМПК мектеп жасына дейінгі балалардың жағдайын терең зерттеу және диагностика жүргізу үшін диагностикалық топтар жұмыс істей алады (болу мерзімінің ұзақтығы 3 айдан бір жылға дейін). Балаларды диагностикалық топқа жатқызу, болу мерзімін ұзарту немесе қысқарту ПМПК қорытындысы мен ұсынымдары негізінде жүзеге асырылады. Зерттеу нәтижелері бойынша ПМПК мамандары жеке дамыту бағдарламасын жасайды, оқыту нысанын (жеке немесе топтық) және аптасына оқу-дамыту сабақтарының санын анықтайды. Диагностикалық топтардағы балалар күні бойы болады. Жағдайы терең зерттеуге және диагностикалауға жататын балалар санының өсуін ескере отырып, ПМПК үшін қосымша алаңдар қажет. Бүгінгі таңда 4 диагностикалық топ Бостандық және Түрксіб аудандарының ПМПК-да 48 баланы қамтумен жұмыс істейді.
Бүгінгі таңда қалада 3 айдан 12 айға дейінгі диагностикалық топтарда сараланған диагностиканы қажет ететін мектеп жасына дейінгі балалар санының өсуі байқалады.
Алайда, қаланың барлық ПМПК-да диагностикалық топтарды ашу мүмкін емес, өйткені бірқатар ПМПК аудандар шектеулі болған жағдайда мектеп ғимараттарында орналасқан.
Жергілікті атқарушы органдар көрсететін психологиялық-педагогикалық қолдау саласында мемлекеттік қызметтер көрсету қағидаларын бекіту туралы “Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 мамырдағы № 223 бұйрығының негізінде мүмкіндігі шектеулі балаларға психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялық көмек көрсету және тексеру жөніндегі мемлекеттік қызмет телефон арқылы алдын ала жазылу және/немесе көрсетілетін қызметті алушы тікелей жүгінген.
Бұдан басқа, 2022 жылғы қарашадан бастап бұл қызмет көрсетілетін қызметті берушінің бастамасы бойынша Мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелері арқылы көрсетілетін қызметті алушының ұялы байланысының абоненттік құрылғысының телефон нөмірін “электрондық үкімет” веб-порталында тіркеу кезінде проактивті тәсілмен көрсетілуі мүмкін www.egov.kz және қосу:
- мүмкіндігі шектеулі балаларға психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялық көмек көрсету және тексеру бойынша Мемлекеттік қызмет көрсетуге сұрау салумен көрсетілетін қызметті алушыға Автоматты хабарламалар жіберу;
- көрсетілетін қызметті алушының проактивті қызмет көрсетуге келісімін, сондай-ақ көрсетілетін қызметті алушыдан өзге де қажетті мәліметтерді, оның ішінде қолжетімділігі шектеулі мәліметтерді көрсетілетін қызметті алушының ұялы байланысының абоненттік құрылғысы арқылы алу.
Көрсетілетін қызметті алушыдан жауапты күту мерзімі сұрау салуды алған сәттен бастап жиырма төрт сағатты құрайды.
Психологиялық-медициналық-педагогикалық комиссиялардың қызметіндегі проблемалардың бірі арнайы білім беру ұйымдарында білім беру қызметтерін алу үшін тексеруге және жолдамаға кезектіліктің болуы болып табылады. Ағымдағы жылдың желтоқсан айындағы жағдай бойынша психологиялық-медициналық-педагогикалық кеңес алу үшін кезекте 1 384 бала тұр.
Сондай-ақ, ата-аналармен қарым-қатынаста проблемалар бар: ата-аналар құжаттардың толық емес немесе дұрыс емес жиынтығын ұсынуы, ата-аналардың ПМПК ұсынымдарымен келіспеуі, арнайы білім беру ұйымдарында орындардың болмауы. Ата-аналардың хабардар болмауы, олардың өз баласына деген амбициясы балаларды өзін-өзі табысты жүзеге асыру және әлеуметтену үшін қажетті түзету көмегінен айырады.
Емтиханның мақсатына байланысты қабылдау ұзақтығы 15 минуттан бір сағатқа дейін (ПМПК күніне 5-6 бала өтеді). Осылайша, 0-ден 18 жасқа дейінгі балаларды тексеру және кеңес беру күн сайын 5 сағат бойы жүргізіледі.
Алматы қаласында 9 ППТК (Алмалы ауданында-2) жұмыс істейді, бұл олардың тұрғылықты жері бойынша ППТК жағдайында ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды қолдауды қамтамасыз ету үшін аумақтық ыңғайлы.
2022 жылы психологиялық-педагогикалық түзету кабинеттерінде әртүрлі психофизикалық ерекшеліктері бар 2 385 бала арнайы көмек алды, 2021 жылы 2 347 бала түзету көмегін алды.
Қазіргі уақытта сөйлеу қабілеті нашар балалардың ең жоғары пайызы 45,6% (1 088), психикалық дамуы тежелген – 31,9% (763).
Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды жасына байланысты қамту бойынша талдамалық деректер ерекше қажеттіліктері бар балалардың саны ерте жасқа (0-3 жас) тиесілі екенін көрсетеді, бұл 16,1%–, құрайды, ерекше қажеттіліктері бар балалардың ең көп саны-Мектеп жасына дейінгі (3-6 жас) балалар-63,2%. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар мектеп жасындағы балалар (6-18 жас) – 20,8%.
Психологиялық-педагогикалық түзету кабинеттері «Дамуында проблемалары бар балалар мен жасөспірімдерді оңалту және әлеуметтік бейімдеу» мемлекеттік қызметін көрсетеді.
Мемлекеттік қызмет көрсету нысаны-Алматы қаласы білім Басқармасының Мемлекеттік қызметтер порталы арқылы электрондық (ішінара автоматтандырылған), қағаз түрінде/проактивті – gos.bilimalmaty.kz. құжаттарды тапсыру үшін күтудің рұқсат етілген ең ұзақ уақыты-15 минуттан аспайды; қызмет көрсетудің рұқсат етілген ең ұзақ уақыты-15 минуттан аспайды.
Психологиялық-педагогикалық түзету және оңалту курсы 90-нан 365 күнге дейін.
Бір курста ерекше білім беру қажеттіліктері бар 800 – ден астам бала арнайы түзету көмегін алады, циклдің ұзақтығы үш айды құрайды-бұл «Дамуында проблемалары бар балалар мен жасөспірімдерді оңалту және әлеуметтік бейімдеу» мемлекеттік қызмет көрсетудің ең аз уақыты, бұл толыққанды түзету психо-педагогикалық көмек үшін жеткіліксіз.
Қазіргі уақытта арнайы көмек алу кезегі ерекше білім беру қажеттіліктері бар 1 328 баланы күтуде, бұл халыққа қызмет көрсетудің кең аймағына байланысты. Бұл факт жалға берілетін үй-жайлардың жобалық қуаты мамандардың штат бірліктерін кеңейтуге мүмкіндік бермейтіндігімен түсіндіріледі.
Айта кету керек, ПМПК мен ППТК-нің 75% – ы мектеп ғимараттарында орналасқан, осылайша оқушы орындарының санын азайтады. Бұл ретте Медеу және Түрксіб аудандарының ПМПК және ППТК ғана жеке тұрған ғимараттарда орналасады.
Медеу ауданының ПМПК 1910 жылы салынған ғимаратта орналасқан, күрделі жөндеу жүргізілмеген.
Қызмет ерекшелігінің талаптарына жауап беретін тиісті инфрақұрылыммен Түрксіб ауданының ПМПК және ППТК қамтамасыз етілген. 1991 жылы салынған Түрксіб ауданының ПМПК ғимараты (ППТК-мен бірлесіп), күрделі жөндеу 2020 жылы жүргізілді.
Алматы қаласын дамытудың 2025 жылға дейінгі және 2030 жылға дейінгі орта мерзімді перспективалар бағдарламасына және бағдарламаны іске асыру жөніндегі Жол картасына сәйкес сапалы түзету қызметтерін көрсету үшін психологиялық–медициналық-педагогикалық консультациялар мен психологиялық-педагогикалық түзету кабинеттері қызметінің тиімді моделін құру міндеті тұр.
ПМПК және ППТК қызметін жақсарту үшін білім Басқармасы қызмет көрсету сапасын арттыру және олардың қызметін оңтайландыру бойынша жаңғырту тұжырымдамасын әзірлеуде.
